Lichaamstaal bij papegaaien: zo leer je je vogel écht begrijpen

Iedere diersoort communiceert via lichaamstaal, papegaaien zijn daarop geen uitzondering.  Door goed te letten hun signalen kunnen een hoop probleemgedragingen al tijdig worden herkend en voorkomen. Papegaaien communiceren onder andere met hun ogen, veren, vocalisaties en lichaamshouding. Hieronder lees je wat veelvoorkomende signalen betekenen.

Pinpointen en eye-pinning

Papegaaien kunnen hun pupil vrijwillig vernauwen en vergroten. Het vernauwen, en dus klein maken, van de pupillen wordt ook wel pinpointen genoemd. Wanneer een papegaai de pupillen snel achtereen verwijdt en vernauwt, wordt dit eye-pinning genoemd (in de literatuur ook wel eens “flashing” genoemd). Dit zie je vooral bij opwinding of (dreigende) agressie, maar soms ook tijdens poets- of paargedrag. De betekenis hangt dus sterk af van de context. Blijf altijd alert op de overige signalen.

Agressie

Een agressieve papegaai herken je aan onder andere de volgende signalen:

• Eye-pinning
• Pinpointen (kleine pupillen)
• Opgezette nek- en kopveren
• Staart waaieren
• Lage, gespannen lichaamshouding
• Snavel (licht) geopend
• Grommen, blazen of andere waarschuwende vocalisaties
• Soms ook blozen

Zie je dit gedrag? Geef je papegaai dan wat ruimte en vermijd verdere prikkels.

Opwinding

Opwinding zie je vaak bij positieve prikkels, zoals muziek, voedsel of contact met een favoriete persoon of soortgenoot. Let hierbij op onder andere de volgende signalen:

• Pinpointen/eye-pinning
• Opgerichte kuifveren
• Blozen
• Staart waaieren
• Dansen of “head bobbing”
• Vocalisaties

Wees wel alert: opwinding kan, als het te veel wordt, omslaan in agressie. Blijf dus goed kijken naar het totaalplaatje.

Angst

Angst herken je vaak aan heel andere signalen dan bij agressie, zoals onder andere de volgende signalen:

• Veren en vleugels strak tegen het lichaam
  • Bij toenemende angst zullen de vleugels juist meer van het lichaam afgehouden worden
• Grote pupillen
• Snelle ademhaling
• Zoeken naar een vluchtweg
• Vluchtreacties: wegduiken, zich kleiner maken, wegkruipen of wegvliegen

Probeer, als je papegaai angstsignalen laat zien, rustig te blijven en bied veiligheid.

Stress

Een papegaai die stress ervaart vertoont soms signalen en gedragingen die wat lastiger te herkennen zijn. Enkele voorbeelden hiervan zijn gapen, zich uitschudden, een pootje optillen en zich uitstrekken. Dit soort gedragingen vinden in het geval van stress plaats buiten de normale context, dus niet bij een papegaai die net wakker wordt, net gebadderd heeft of zich aan het poetsen is. Een gestreste papegaai kan zichzelf overmatig gaan verzorgen, wat zich kan uiten in overmatig poetsen, pulken aan de nagels, zichzelf krabben, met het hoofd gaan schudden of met de snavel langs een zitstok of spijlen van de kooi wrijven. Aanhoudende stress kan resulteren in chronische stress, waarbij de papegaai lusteloos kan worden, stereotypisch gedrag kan gaan vertonen en lichamelijke klachten kan krijgen. Dit betreft een ernstige situatie die direct moet worden aangepakt.

Door goed op de lichaamstaal van je papegaai te letten, kun je hem beter begrijpen, respecteren en een veilige en fijne omgeving bieden. Bovendien versterkt het jullie band.