Agressie
Hoewel agressie niet leuk klinkt, is het een natuurlijk onderdeel van het gedrag van een papegaai. Een papegaai in het wild zal agressie in bepaalde gevallen nodig hebben, zoals tijdens het verdedigen van een nestplaats tegen soortgenoten of tegen indringers, wanneer ze eenmaal eieren of jongen hebben. Daarnaast moet een papegaai, wanneer vluchten geen optie is, zichzelf ook kunnen verdedigen. Er bestaan verschillende vormen van agressie, waarbij angst agressie, territoriale agressie, aangeleerde agressie en omgerichte agressie de meest voorkomende zijn. Soms ontstaat agressief gedrag door een (vaak onbewust) verkeerde interactie tussen de papegaai en de eigenaar, bijvoorbeeld wanneer agressief gedrag onbedoeld wordt beloond.
Soms wordt gedrag ook onterecht aangezien voor agressie. Papegaaien gebruiken hun snavel als hulpmiddel bij het klimmen en om zich vast te houden. Wanneer een papegaai bijvoorbeeld op een hand stapt en daarbij een vinger met zijn snavel beetpakt, kan dit onterecht als een bijtbeweging worden geïnterpreteerd. Als iemand daarvan schrikt en zijn hand snel wegtrekt, kan de papegaai uit balans raken of zelf schrikken. Wanneer dit vaker voorkomt kan de papegaai de hand gaan zien als iets onveiligs of onprettigs, wat ertoe kan leiden dat de papegaai niet meer wil opstappen, voor de hand zal vluchten of zelfs agressief op handen gaat reageren.
Ook papegaaien die, om welke reden dan ook, geen fan zijn van handen, kunnen leren dat dreigen met bijten of daadwerkelijk bijten ervoor zorgt dat de hand verdwijnt. Door in zo’n situatie je hand terug te trekken, beloon je dit gedrag onbedoeld, wat de kans vergroot dat de papegaai het vaker zal doen.
Tijdens het broedseizoen spelen hormonen een grote rol. Veel vogels worden dan gevoeliger en kunnen hormonale agressie vertonen. Dit kan zich uiten in agressief gedrag bij het benaderen van de kooi, een nestplaats, een speelplek of zelfs een favoriet persoon. In zulke situaties kunnen sommige papegaaien daadwerkelijk aanvallen en serieuze verwondingen veroorzaken.
Een papegaai zal in eerste instantie altijd proberen te vluchten wanneer hij zich bedreigd voelt. Pas wanneer vluchten geen optie meer is, kan hij overgaan tot aanvallen — een typisch voorbeeld van de flight-or-fight-reactie.
Lichamelijke ongemakken kunnen een oorzaak zijn van agressie. Wanneer een vogel bijvoorbeeld pijn heeft aan een vleugel, zal aanraking op die plek als onprettig worden ervaren. Gedraagt een doorgaans lieve papegaai zich ineens agressief? Dan is het belangrijk om lichamelijke klachten of ziekte als mogelijke oorzaak te overwegen. In zo’n geval is een bezoek aan een gespecialiseerde vogelarts sterk aan te raden.
Tips voor omgaan met agressie:
- Kijk naar de lichaamshouding en het gedrag van je papegaai. Let op de signalen waarmee hij duidelijk maakt iets niet fijn te vinden of met rust gelaten te willen worden.
- Probeer te achterhalen wat het agressieve gedrag uitlokt. Observeer goed wat er voorafging aan het agressieve gedrag. Wat was de trigger?
- Probeer situaties waarin je vogel agressief reageert zoveel mogelijk te vermijden of te veranderen.
- Let op dat je agressief gedrag niet (onbewust) beloont. Trek je hand niet terug als je vogel bijt of dreigt te bijten — hiermee beloon je het gedrag onbedoeld.
- Geef aandacht, een beloning of iets anders wat jouw vogel als iets positiefs ervaart, zodra je vogel gedrag vertoont dat je graag ziet.
- Negeer agressief gedrag niet. Agressief gedrag negeren betekent vaak ook dat je de grenzen van je papegaai negeert. Dit kan leiden tot verergering van het gedrag.
Hulp nodig bij agressief gedrag van jouw papegaai?
Tijdens een gedragstherapeutisch consult kijk ik samen met jou naar wat er precies aan de hand is met je papegaai. We gaan op zoek naar de oorzaak van het agressieve gedrag en ik help je met praktische en haalbare tips om het gedrag te verminderen of om te buigen naar iets positiefs.
Heb je vragen of wil je weten wat ik voor jou en je papegaai kan betekenen? Neem dan gerust contact met me op — ik denk graag met je mee!